Ter ere van het einde van het jaar dit keer een blog over oogsten. Dat is een actie die je veel kan opleveren: in je werk, als je zelf leert en als trainer met je deelnemers. Daarom 3 x oogsten!
1. Tips om te oogsten in je werk
Peter en ik doen het elk jaar: tijdens een wandeling tussen kerst en oudjaar oogsten we wat we het afgelopen jaar bereikt hebben. Dat is heerlijk om te doen, want door het jaar heen hebben we altijd meer plannen dan tijd. Daardoor lopen we het risico om chronisch ontevreden te zijn, maar terugkijkend valt het altijd mee. We kijken niet alleen naar wat we bereikt hebben, maar ook hoe we dat gedaan hebben. Wat zijn onze succesfactoren, wat kunnen we beter anders doen?
Na het oogsten bedenken we ook altijd wat de prioriteiten voor komend jaar gaan worden. We mogen er maximaal drie kiezen. Die prioriteiten houden we goed in het oog. Elk werkoverleg starten we daarmee: hoe staat het met de voortgang in de prioriteiten? We maken geen plan van aanpak of planning, want vaak is het leven te chaotisch om ons daaraan te houden (denk aan mijn gebroken elleboog van afgelopen jaar). Maar de prioriteiten helpen ons wel om elke keer aandacht te blijven besteden aan wat het belangrijkste is.
Onze prioriteiten in 2023
In 2023 was het boek over de wetenschap onze grootste prioriteit. Dat heeft gewerkt, want zelfs met gebroken arm heb ik nog doorgeschreven. Nou ja, gedicteerd. Inmiddels typ ik weer, dat is toch fijner. Peter ging ook stug door ondanks al het extra werk dat hij op zich moest nemen.
Op de tweede plek stond iets dat nog verborgen is gebleven, maar waarover we begin 2024 uitgebreider zullen berichten: de overdracht van de opleiding Trainersvaardigheden voor Experts naar een zelfstandige partner van de school voor training, geleid door Marleen, Daan en Jaco. Deze poot richt zich helemaal op trainers die kennisgerichte, vakinhoudelijke vaardigheden willen overdragen. De school voor training gaat zich dan alleen richten op trainers van communicatievaardigheden.
Prioriteiten stellen betekent ook dat we veel dingen niet doen. Tijdens het jaar krijgen we altijd nieuwe plannen. Voorheen pakten we die regelmatig op, waarna ze weer verdrongen werden door nieuwe ideeën. Nu zijn we strenger en dat werkt. De nieuwe ideeën zetten we wel op onze lijst. Bij ‘tijd over’ pakken we er nog wel eens eentje op en ze geven input voor de prioriteiten van het jaar erop.
De belangrijkste tip om te oogsten aan het eind van het jaar is dus: bepaal aan het begin van het nieuwe jaar je prioriteiten en houd die hoog.
2. Tips om te oogsten als je zelf leert
Of je nu een opleiding volgt of niet, de meeste mensen willen zich nog ontwikkelen in hun werk, hobby of privéleven. Je wilt bijvoorbeeld assertiever worden, planmatiger werken, leren zingen, presenteren of opvoeden. Dan helpt het om regelmatig te oogsten wat je al anders doet. Doe dat liefst meteen na de activiteit. Daarbij zijn twee dingen belangrijk.
1. Kijk terug en benadruk wat je goed hebt gedaan. Kijk dus niet per se naar het effect. Het is fijn dat de zaal platlag van bewondering voor je aria of dat je kind eindelijk een keer luisterde. Maar om je gedrag vast te houden, is het belangrijker dat je ook kijkt naar wat je precies hebt gedaan. Een volgende keer is de zaal misschien wat minder gewillig of heeft je kind een pestbui. Ook dan ben je aan het oefenen en kun je jezelf belonen voor wat je doet. Wil je het helemaal effectief maken? Schrijf het dan ook op.
2. Wanneer je stilstaat bij je gedrag en het opschrijft, signaleer je vaak ook wat je nog niet hebt gedaan. Het werkt goed om ook dat op te schrijven en van daaruit een voornemen te formuleren voor de volgende keer. Daardoor leer je nog sneller. Maar laat dat niet de overhand krijgen. Benadrukken wat je goed hebt gedaan, zorgt voor een fijn gevoel en daardoor steek je er meer energie in. Dat is zeker belangrijk wanneer de vaardigheid lastig is. Dan kun je het gevoel krijgen dat het je nooit zal lukken.
Ook als je niet bezig bent met iets nieuws te leren, is het tof om jezelf regelmatig schouderklopjes te geven. Op weg naar huis van de training doe ik dat best vaak. Even de mooie momenten terughalen, onverwachte stukjes waar ik iets ‘briljants’ deed, blij zijn met bepaalde interventies. En het is helemaal lekker als je stoom kunt afblazen bij vakgenoten. Die snappen als geen ander hoe geweldig je was, in tegenstelling tot het thuisfront dat je enthousiaste verhalen vaak niet kan plaatsen (Peter 😉).
Terwijl ik dit blog schrijf, ontvang ik twee leuke berichten. Het eerste is een WhatsApp bericht van Thomas die tegen het eind van de Vakopleiding train de trainer zit. Hij deelt het in de appgroep van de opleiding en krijgt meteen 7 hartjes terug.
Het tweede is een voice-bericht Evita. Zij zit net halverwege de vakopleiding train de trainer en blaast stoom af in een bericht aan haar leidinggevende. Ik heb het geluisterd met een grote lach op mijn gezicht. Beluister hier het voice-bericht van Evita.
3. Tips om te oogsten met je deelnemers
Tijdens een trainingsdag vragen we zeker drie keer: ‘Wat levert dit op?’ Die vraag is fijn voor de deelnemers, omdat ze dan bewust benoemen wat ze geleerd hebben. De vraag is ook fijn voor onszelf als trainer, want daardoor horen we terug wat een stuk uitleg of een oefening heeft opgeleverd. En tot slot kun je door de antwoorden makkelijk een bruggetje maken naar het volgende onderdeel. Deelnemers noemen namelijk vaak ook wat ze nog lastig vinden. Als je training goed in elkaar zit, is dat vaak het volgende onderdeel. Je kunt oogsten binnen een onderdeel en tussen twee onderdelen.
1. Binnen een onderdeel. Je hebt net uitgelegd hoe je in een sollicitatiegesprek concrete voorbeelden kunt geven als de commissie vraagt naar je sterke kanten. Je vraagt: ‘Wat levert dit op?’ Deelnemers komen dan vaak met opmerkingen als: ‘Dit geeft wel inzicht’. Als je een stilte laat vallen, is er vaak een deelnemer die zegt: ‘Maar ik vraag me wel af hoe ik dat dan precies zelf moet doen.’ Daarna kun je ‘m inkoppen: ‘Ja, hè, dat is nog niet zo makkelijk. Zitten meer mensen daarmee in hun hoofd?’ (andere deelnemers: ja, inderdaad). ‘Laten we daar dan nu eens naar kijken.’ En je gaat door met de volgende stap, waarin deelnemers dit zelf gaan oefenen.
2. Tussen twee onderdelen. Je hebt deelnemers geleerd hoe ze antwoord kunnen geven op kritische vragen van de commissie. Het volgende onderdeel is hoe je dingen over jezelf kunt vertellen waarnaar ze niet vragen, maar die je wel belangrijk vindt. Ook nu start je weer met oogsten: ‘Wat heeft dit opgeleverd?’ Het is fijn om iedereen kort te laten noemen wat ze meenemen. Daarna zijn de deelnemers klaar om iets nieuws te leren. Soms komen ze daar zelf mee. Zo niet, dan kun je dat zelf inbrengen: ‘Maar wat doe je als je tegen het eind van het gesprek merkt dat een bepaalde ervaring nog totaal niet aan bod is gekomen? Hoe kan je die dan soepel op tafel brengen? Daar gaan we nu naar kijken.’
Over een jaar ook oogsten?
Wil je over een jaar kunnen oogsten hoeveel beter je bent geworden als trainer? Kijk dan eens bij onze opleidingen. De opleiding Didactisch meesterschap is bedoel voor senior communicatietrainers en de opleiding Trainersvaardigheden voor Experts voor trainers die kennisgerichte, vakinhoudelijke vaardigheden willen overdragen. Onze vakopleiding train de trainer is bedoeld voor medior en startende communicatietrainers.