Veel trainers zijn bang voor deelnemers die hun boodschap niet voor zoete koek slikken, maar voortdurend argumenteren en met je in discussie gaan. Daarmee lijken ze de stoelpoten onder je stoel vandaan te zagen. En voor je het weet, trekken ze de rest van de groep nog mee!
Eerste neiging: discussiëren
‘Weerstand’ lijkt eng. Je eerste neiging is dan ook vaak om in discussie te gaan met zo’n deelnemer. Je zal hem wel eens uitleggen hoe de vork in de steel zit! Jammer genoeg werkt deze aanpak niet. Voor de deelnemer is het alsof je met een kapotte telefoon naar de winkel gaat en daar een medewerker krijgt die je vertelt dat de garantie helaas niet voor jou bedoeld is. Gegarandeerd dat je alleen maar bozer wordt!
Gelukkig hebben winkels hierop iets bedacht. Zij sturen hun medewerkers naar een cursus ‘Omgaan met lastige klanten’ en leren de commerciële tovertruc: luisteren, samenvatten, doorvragen en dan pas reageren. Dat werkt als een speer bij boze klanten. Maar werkt het ook bij deelnemers die het niet met je eens zijn?
Ja en nee. Luister, samenvatten en doorvragen levert op dat je uit de ‘ja-maar’- strijd blijft. Doordat je oprecht luistert en zijn verhaal erkent, blijft je verstandhouding met de deelnemer goed. Maar echt bevredigend is het toch niet. De ‘lastige’ deelnemer blijft veel aandacht vragen en komt een volgende keer wéér met zijn tegenwerpingen. Wéér doorvragen, samenvatten, reageren… En al die tijd zit de rest van de groep maar te wachten…
Gebruik de weerstand
Het leuke van ‘weerstand’ in een training is dat de deelnemers zich actief opstellen. Als we wilden dat ze alles zouden slikken wat we te melden hadden, maakten we er wel een Webinar van, toch? Trainen houdt juist in dat we willen dat deelnemer praten, discussiëren en de stof verwerken! Het is dus uit de kunst als je met je verhaal kennelijk op een hot item stuit. ‘Zo werkt dat hier niet!’ Gebruik zo’n tegenwerping om die meteen in de groep te gooien: ‘Oh nee, hoe komt dat? Vertel eens? Hoe werkt het dan wel?’ Laat vervolgens de andere deelnemers reageren en stel jezelf op als gespreksleider en niet meer als inhoudsdeskundige.
Maar dan valt de héle groep over me heen!
Nee, dat hoeft dus niet. Je maakt de weerstand alleen groter als één deelnemer ‘tegen’ is en jij steeds sterker ‘voor’ bent. Dan dwing je de tegenstander in de positie van underdog en is de kans groot dat andere deelnemers hem gaan steunen. Maar als jij neutraal blijft, staan er vanzelf mensen op die ‘voor’ argumenteren – net zoals er ook deelnemers zullen opstaan die het ‘tegen’ steunen. En voor je het weet, zijn alle deelnemers met elkaar in discussie over jouw boodschap! Grote kans dat ze er al wikkend en wegend achter komen dat wat jij beweert nog niet zo gek is. Of niet – misschien passen ze jouw model een beetje aan, maar is dat zo erg? (‘Ja, verschrikkelijk! Weer een model down the drain! Weer zo’n stomme groep die niet wil accepteren dat dit model de Waarheid en niets dan de Waarheid beschrijft! Sukkels, eigenwijze rot-apen!’)
Onderliggende overtuiging
Wat moet je doen als trainer om zo’n discussie goed te begeleiden? Aan de ene kant mag je best overtuigd zijn van de waarde van jouw boodschap – anders zou je die niet melden, toch? Je hoeft je dus zeker niet terug te trekken bij het kleinste zuchtje tegenwind. Maar aan de andere kant mag je je ook bewust zijn van de wijsheid van alle deelnemers. Er is er maar één die kan uiteindelijk bepalen wat goed is voor hen en dat zijn ze zelf. Wanneer je op deze manier in de training staat, kun je:
- een boodschap uitdragen zonder veel weerstand op te roepen, omdat je dat doet vanuit gelijkheid doet en niet vanuit een verheven positie.
- met nieuwsgierigheid reageren als deelnemers het niet met je eens zijn: wat is hun werkelijkheid, waardoor zij een andere visie hebben?
- samen op onderzoek uitgaan: hoe zit het precies, wat is ‘waar’, wat werkt voor hen?
Kortom, het gaat er niet om jouw Waarheid over te dragen, maar om de deelnemers te raken in hún waarheid. Zet hen het denken over hoe situaties in elkaar zitten, over wat verbanden zijn en over hoe jouw boodschap van toepassing is op hun situatie.
Ook zo leren trainen?
Wil je ook leren hoe je weerstand ombuigt in een zinnige discussie? Doe dan mee aan de vakopleiding Train de trainer of de opleiding Didactisch meesterschap.